Riana

deur Scorpio

Sondag, 13 April 1980

Ek staan en druiwe eet by die prieël tussen ons en Riana-hulle se huis. Haar kamer is donker. Riana is ons bure se dogter en sy is ook in matriek. Verskil is, sy is in die slim klas. My luigat (“Gebrek aan werksetiek” staan op my rapport) het my reeds vroeg in my skoolloopbaan tot die C klas gerelegeer. Sy is ‘n lang, skraal, benerige meisiekind, en ek dink sy is fantasties. Sy is een van min wat altyd waai as sy my sien, en af en toe by die busstop met my gesels. Môre is Valentynsdag en ek probeer al die hele week lank die moed bymekaar maak om vir haar ‘n anonieme kaartjie in hulle posbus te gooi. Ek ruk soos ek skrik toe haar kamerlig aangaan. Haar pa is ouderling, en hulle kom van die kerk af. Sy haat kerk. Haar hoed seil woes deur die lug, mis haar bed en verdwyn agter die vensterbank. Sy sluit haar deur, maak die slaapkamervenster oop en staar ‘n rukkie na buite, hande op haar heupe. Sy lyk moerig. Ek is net ‘n paar meter van haar af, maar dis al sterk skemer en die prieël is welig. Dit is ‘n bedompige aand, en sy trek die gordyn toe tot net duskant die oop venster, sodat die aandlug kan inkom. Al wat ek van die kamer kan sien is haar spieëlkas. Sy verdwyn agter die gordyn. Ek eet nog ‘n paar druiwe. ‘n Paar minute later verskyn sy en vir ‘n duiselingwekkende oomblik lyk dit asof sy net ‘n swart T-hemp aan het, maar toe sy voor die spieëlkas gaan sit om haar gesig skoon te maak, sien ek ‘n spierwit bikinibroekie wat kleef aan haar skraal heupe. Die spieëlkas is een van daardie outydse meubelstukke waarvan die groot ronde spieëls beide op en af en links en regs kan spil. Ek voel nie skuldig genoeg om pad te gee nie. ‘n Rukkie later verdwyn sy weer agter die gordyn en ek is verbaas oor hoe teleurgesteld ek is.

Toe ek wegdraai om die Wetenskaptaak, wat al laas Vrydag moes in wees, te gaan klaarmaak, vang die spieël my oog. In die refleksie kan ek haar hele bed van die voetenend af sien. Sy lê bo-op die kombers, een arm langs haar, die ander hand op haar maag. Haar hemp is effe opgetrek en ek kan haar in onstigtelik detail sien. Uit hierdie hoek is sy hoofsaaklik  sinkplaatribbes en heupbene, en die wit broekie klou besitlik aan die prominente bult van haar pubis. Hoewel haar oë toe is roer sy onrustig. Ek dink nie die nabyheid van haar hand aan die rek, die fyn beweging van haar vingers is net ooraktiewe verbeelding nie, en tussen my bene voel ek meteens swaarder, dikker. Wanneer sy haar hand stadig afwaarts oor die voorkant van haar broekie vryf asof sy ‘n sweterige handpalm afvee, forseer die lug uit my longe uit. Meisiekinders maak mos nie so nie? Haar hand is eers stil, bak oor haar heuwel, asof sy haar beskerm teen onwelkome oë. As sy maar weet. Dan begin sy met ‘n kortgeknipte vingernael veerligte strepies oor die materiaal trek, bo na onder, heen en weer. Ek kry die indruk dit is nie haar eerste keer nie. Ek druk my hand voor by my broek in, groei harder in my vuis. Elke hartslag drom teen my ribbes en pols in my hand. Lank hou sy so aan, maar ek kan sien sy begin reageer op daardie vlytige vingernael, haar bors dein vinniger, een been trek lansaam op. Haar vinger huiwer soms vir ‘n oomblik by die boonste draaipunt, fermer, die katoen vlei teen haar kontoere aan en sny klammerig tussen haar lippe in. Haar ander hand het die een of ander tyd ongesiens onder haar T-hemp verdwyn, maar die swart materiaal maak dit onmoontlik om te sien wat sy doen. Haar opgetrekte been vlerk oop teen die bed, en haar vingers kruip tussen vel en katoen in. Haar hand is besig, die dun materiaal span oor haar kneukels, beweeg soos ‘n lewende ding tussen haar bene. Dit voel soos ure later voor sy haar heupe effens lig en die broekie afglip, ontbloot eindelik haar rooibruin krulle aan my gulsige blik. Aanvanklik is dit net haar vingerpunte, vinniger nou, maar steeds sekuur en beslis. Langsaam delf sy in, ‘n vinger verdwyn tydsaam dieper, verskyn blinknat en glad. Geleidelik raak haar beheersde ritme vinniger, minder gekoördineerd, selfs effens ru, haar hare swiep heen en weer. Haar tande glinster wit en haar rug boog katagtig, skraal flanke konkaaf soos die mond van ‘n Sweedse aktrise. Skielik grawe haar hakskene tussen die deurmekaar linne vir vastrapplek, haar heupe ruk teen die wilde hale van haar haar hand. Tien woeste hartkloppe later sidder sy een laaste keer en sak terug op die bed. Haar hand is stil, maar steeds daar. Die beperkte beweegplek in my broek is nie veel van ‘n hindernis nie, semen spat warm teen my maag, drup dik en glibberig oor my hand. Die voorkant van my broek raak swaar en donker, en daar is nat vlekke op my geel hemp.

Op ‘n bedompige Desemberaand, ‘n maand na my agtiende verjaardag, kom groet sy. Môre haal ek die trein na Potchefstroom, destinasie 4 SA Infanteriebattaljon. Hoe sy uitgevind het, weet ek nie, maar my ma, wat meer weet van haar kinders as onsself, het waarskynlik iets daarmee te doen. Ons praat nie juis nie, ongemaklik met ons eie emosies. Toe sy opstaan om te gaan druk sy my ‘n oomblik teen haar lenige lyf. Dit is die eerste keer wat ons aan mekaar raak. Sy staan effens terug en glimlag, en sy is nie skaam vir haar trane nie.

“Kyk na jouself. As jy iets oorkom, wil ek nie eers daarvan hoor nie. Ek het jou ma ook gesê. Ek kan nie vir jou skryf nie. Ek kan jou ook nie weer sien voor oor twee jaar nie. Ek hoop jy verstaan.”

Ek sou eers heelwat later verstaan, na die fluisteringe oor die veiligheidspolisie, maar knik nogtans. ‘n Glashelder voorgevoel dat ek haar nooit weer gaan sien nie, breek my hart.

“Tweede ding: Let goed op as hulle die kamoefleerklas aanbied. Jy is nie juis goed daarmee nie.”

Sy verberg nie haar minagting of woede vir ‘hulle’ nie, en dit klink asof dit sommer ‘n aansienlike klompie mense insluit. Ek voel skoon jammer vir hulle.

“Mens kruip nie agter ‘n groen bos weg met ‘n geel hemp nie.”

Dis die laaste woorde wat ons praat. Wel, vir ‘n iemand wat ‘n beurs kon losslaan om volgende jaar ingenieurswese op Tuks te gaan swot, is vektore, en in- en uitvalshoeke en verstelbare spindelspieëls natuurlik kinderspeletjies. Agter die fasade van die bykans onbeholpe meisiekind voor my gewaar ek meteens die belofte van wat sy gaan wees, die getemperde staal van haar persoonlikheid gesmee uit intellek, passie en moed. As daar kritiek is, is dit haar ongeduld en die wye rebelse streep. Ek vermoed dat daar onder haar voorsate moeders tel wat kaalvoet oor die Drakensberg gestap het, verder terug dalk selfs een wat ‘n gehoringde helm gedra het. Geeneen wat ek daarna ontmoet kon vergelyk nie. My leë bestaan is die onredelike prys van my onvermoë om op daardie dag te begryp dat ek slegs ‘n enkele geleentheid sal kry.